Oczepiny w Rydlówce - widowisko dyplomowe

Film do obejrzenia na YT: >>klik<<

W środę 26 czerwca 2019 roku miałam ogromną przyjemność obronić dyplom w ramach V Studium Folklorystycznego dla instruktorów zespołów folklorystycznych organizowanego przez @Małopolskie Centrum Kultury Sokół w Nowym Sączu. 

Prosto z planu filmowego, fot. Sebastian Wacięga

"Idąc do komory Starościny śpiewają (idą dlatego, że jest mało miejsca, 

a często czepią też w izbie, u sąsiadki lub w karczmie albo we dworze)" 

/Oskar Kolberg (DW, T6-2, Wesele II)/

       Sytuacja odbywa się w latach 90. XIX w. w Bronowicach Małych. Wsi leżącej na północny zachód od Krakowa. W tym czasie Bronowice należą do parafii Mariackiej. Oczepiny są odprawiane są gościnnie w Dworze Rydlówka. Młodymi są panna i kawaler mieszkający w Bronowicach. Młody na co dzień pracuje w austriackiej fabryce C.K. Fabryka Tytoniu na ul. Dolnych Młynów. Zaprosił na wesele swoich najbliższych kolegów z pracy, a także koleżanki, które bardzo chciały przeżyć prawdziwe wiejskie oczepiny. Stąd podczas przedstawienia pojawią się zarówno aktorzy w odświętnych strojach ludowych, jak i w miejskich z epoki. Mamy do czynienia z sytuacją, w której obyci z powagą obrzędu wiejscy weselnicy spotkają się z kolegami Młodego, którzy traktują to wydarzenie trochę jak widowisko. Niektórzy są zainteresowani, inni podchodzą do sytuacji jak do zabobonów, inni z fascynacją i z chęcią uczestniczą w przebiegu obrzędu.

      Scenariusz oparty jest o opis Wesela II Oskara Kolberga Tomu 6 - II Krakowskie, ale także o informacje, które zdobyłam w terenie wśród mieszkańców Bronowic, czy zgromadzonych w Społecznym Archiwum Bronowickim, utworzonym przez Towarzystwo Przyjaciół Bronowic, ze źródeł takich, jak List Rydla do Vondračka i z wielu innych, które wymieniam w bibliografii. W kreowaniu przestrzeni widowiska inspirowała mnie praca z Wiesławem Hołdysem, reżyserem Teatru Mumerus (Pieśń Gminna, Czytanie Wesela Wyspiańskiego, Wyrobek 1918). Podziwiam go bowiem za wnikliwe i wielopoziomowe traktowanie tematu spektakli, które realizuje, ale też za sposób pracy z aktorem, z jednej strony jako medium do przedstawiania treści, z drugiej jako emocjonalną materię tworzącą duszę spektaklu. Przyznaję także, że wielką inspiracją dla mnie są widowiska tworzone przez Marka Harbaczewskiego na potrzeby Kongresów Kultury w Nowym Sączu. Pokazują one bowiem, że jeśli zbierze się i poprowadzi grupy ludzi, którzy się nie znają, a rozumieją sytuację, to efekt będzie żywy i niepowtarzalny. 

Ciekawych dalszych losów widowiska zapraszam do śledzenia #oczepinywrydlowce

*

Wystąpili
Ewelina Radecka - Panna Młoda - Rydlówka o. Muzeum Krakowa
Szymon Klimek - Pan Młody - Towarzystwo Przyjaciół Bronowic

Halina Duda - Starościna 1 – Ciotka Młodej - Fundacja Inicjatywy Społeczne i Dziedzictwo Kulturowe
Larysa Morawska - Starościna 2 – Sąsiadka Młodej - ZPiT Krakus
Agata Zmyj - Starościna 3 – Ciotka Młodej - Wstęp Do Rozśpiewu
Katarzyna Chodoń - Starościna 4 – Kuzynka Młodej - SWADA
Natalia Wawrzkiewicz - Druhna 1 – Siostra Młodej - Pieśni za grosze
Katarzyna Dorota - Druhna 2 – Siostra Młodej - Wstęp Do Rozśpiewu
Agnieszka Jaga Szeptalin - Druhna 3 – Koleżanka z cygarfabryki - SWADA
Anna Sitko - Druhna 4 – Koleżanka z cygarfabryki - SWADA

Józef Stachera - Starosta 1 – Krzesnyojciec Młodego - Kapela z Bronowic
Michał Kowal - Starosta 2 – Sąsiad Młodego - ZPiT Swojacy
Sebastian Wacięga - Starosta 3 – Kolega z cygarfabryki - Kurs Krakowiaka
Piotr Wawrzkiewicz - Drużba 1 – Kolega z cygarfabryki - Pieśni za grosze
Łukasz Grochal - Drużba 2 – Kuzyn Młodego - ZR Mogilanie
Grzegorz Kecmaniuk - Drużba 3 – Kolega z cygarfabryki - Kurs Krakowiaka
Paweł Szczepańczyk - Drużba 4 – Kolega z cygarfabryki - Kurs Krakowiaka

Barbara Miszczyk - Gospodyni we dworze - Towarzystwo Przyjaciół Bronowic
Franciszek Orlik - Gospodarz we dworze - Kapela z Bronowic

Krystyna Łabno - Babcia Młodej - Mieszkanka Bronowic Małych
Małgorzata Klonowska-Olejnik - Matka Młodej - Wstęp Do Rozśpiewu
Ewa Zboińska - Matka Młodego - Wstęp Do Rozśpiewu
Tomek Wójcik - Ojciec Młodego - Wstęp Do Rozśpiewu
Anna Koblak - Ciotka Młodego - rękodzieło (Fundacja Kobieta w Regionie, Stowarzyszenie
Serfenta)
Waldemar Antosiewicz - Wuj Młodego - Towarzystwo Przyjaciół Bronowic
Katarzyna Borysewicz - Sąsiadka Młodego - Mieszkanka Bronowic Małych

*

Muzyka
Żaneta Seweryn - Kuzynka Młodego – heligonka - Kurs Krakowiaka
Maria Stępień - Skrzypce – prym - Raraszek
Daria Butskaya - Skrzypce – sekund - Raraszek
Michał Górka - Basy - Ariadne's Thread

*

Scenariusz i reżyseria
Katarzyna Chodoń

Kamera, fotografie, światło i montaż
Maciek Sarna - http://www.maciejsarna.pl/

*

Rekwizyty
Halina Duda, Łukasz Grochal, Ewa Zboińska i Tomek Wójcik, Ewelina Radecka, Józef Stachera,
Arkadiusz Szałata

Stroje
Ewelina Radecka, Halina Duda, Anna Koblak, Barbara Miszczyk, Szymon Klimek, Łukasz Grochal,
Franciszek Orlik, Monika Gigier, Katarzyna Chodoń, Larysa Morawska oraz
Klub Kultury Mydlniki - filia Centrum Kultury "Dworek Białoprądnicki" i Izba Regionalna w Zielonkach

Rekonstrukcja Wieńca Młodej, ozdób Drużbów i Drużek
Anna Koblak, Katarzyna Chodoń, Agnieszka Jaga Szeptalin

Gwara
Halina Duda, Łukasz Grochal, Larysa Morawska

*

Chętnych do obejrzenia kolejnych pokazów, zapraszam do śledzenia wątku na FB, wpisując  #oczepinywrydlowce

A te baby pazurnice - fot. Julia Lizurek

OwR - Druhny i Para Młoda - fot. Maciej Sarna

Aktorzy widowiska i reżyserka - fot Maciej Sarna

Drużyna młodego - fot. Przemysław Czapliński

Drużyna z cygar-frabryki - fot. Maciej Sarna

Aktorzy widowiska i komisja egzaminacyjna z MCK Sokół - fot. Julia Lizurek

Podziękowania

     W miejscu tym, pragnę złożyć podziękowania wszystkim, dzięki którym to ważne dla mnie wydarzenie mogło się odbyć.

       Dziękuję Pani Małgorzacie Palce oraz Joannie Zdebskiej-Schmidt za udostępnienie mi progów Rydlówki oraz za zaufanie jakim mnie obdarzyły. Pracownicom Muzeum Julii Lizurek i Ewelinie Radeckiej za konsultacje i pomoc merytoryczną. Wykładowcom z V Studium Folklorystycznego – Małgorzacie Kiereś i Markowi Harbaczewskiemu za zaangażowanie w rozgryzanie problematyki obrzędu. Halinie Dudzie za konsultacje dotyczące strojów i rekwizytów oraz gwary, tu także Łukaszowi Grochalowi. Annie Koblak za zrekonsturowanie wieńca Młodej i ozdób dla drużyn Młodych. Dziękuję także Pani Barbarze Miszczyk, Szymonowi Klimkowi, Franciszkowi Klima, Ewelinie Radeckiej i jej rodzinie, Halinie Dudzie, Łukaszowi Grochalowi, Larysie Morawskiej, Józefowi Stacherze, Żanecie Seweryn, Ewie Zbońskiej i Tomkowi Wójcikowi oraz wszystkim, którzy pomogli mi skompletować ogrom strojów potrzebnych do widowiska. Dziękuję za wszelkie rozgryzanie tajników niezapisanych w nutach – Marii Stępień, Danielowi Küblerowi i Larysie Morawskiej.

      A w końcu każdemu z aktorów z osobna, ponieważ dla większości, mnie w to wliczając, był to debiut w takiej formie poznawania i przedstawiania rodzimych tradycji. Dziękuję, za zaufanie, jakim mnie obdarzyliście, za serca włożone w przygotowania i próby, i za to, że byliście sobą! Takich was właśnie potrzebowałam.

     Dziękuję moim bliskim i przyjaciołom, że wspierali mnie w pracy, a przede wszystkim mojemu życiowemu partnerowi Arkadiuszowi za to, że ma cierpliwość znosić realizację moich pomysłów i przypomina o teraźniejszości.

    Szczególnie jednak podziękowania składam Halinie Dudzie, ponieważ to ona pchnęła mnie na Studium Folklorystyczne. Bardzo wiele dała mi ta dwuletnia przygoda i polecam ją każdemu, kto chciałby poobserwować, dowiedzieć się więcej nie tylko o kulturze i o tradycjach, ale przede wszystkim o ludziach, którzy ją tworzą.

Katarzyna Chodoń